Nghiên cứu mới sẽ được trình bày tại Hội nghị Béo phì Châu Âu (ECO 2025, Malaga, Tây Ban Nha, từ ngày 11-14 tháng 5) cho thấy các ngưỡng chỉ số khối cơ thể (BMI) được công nhận quốc tế hiện nay đánh giá quá mức tình trạng thừa cân và béo phì ở vận động viên nam. Nghiên cứu từ Ý cũng đề xuất các ngưỡng mới cho nhóm đối tượng này.
Chỉ số khối cơ thể (BMI) là phương pháp chính để đánh giá tình trạng cân nặng, xác định một người có cân nặng bình thường, thừa cân hay béo phì. BMI được tính bằng cách chia cân nặng (kg) cho bình phương chiều cao (mét). Theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), BMI từ 25 kg/m² trở lên được coi là thừa cân và từ 30 kg/m² trở lên là béo phì ở nam và nữ da trắng thuộc mọi độ tuổi.
Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng hệ thống phân loại này có thể không phù hợp để xác định tình trạng thừa cân và béo phì ở vận động viên, và việc áp dụng nó cho nhóm đối tượng này từ lâu đã bị chỉ trích.
“BMI không phân biệt được giữa khối lượng mỡ và khối lượng nạc (bao gồm cơ bắp). Do đó, một vận động viên có cơ bắp phát triển và tỷ lệ mỡ thấp vẫn có thể bị xếp vào nhóm thừa cân hoặc béo phì một cách sai lệch. Dù vậy, nhiều tổ chức thể thao vẫn sử dụng hệ thống phân loại BMI truyền thống.”
Giáo sư Marwan El Ghoch, Khoa Khoa học Y sinh, Chuyển hóa và Thần kinh, Đại học Modena và Reggio Emilia, Ý
Trong một nghiên cứu mới, Giáo sư El Ghoch cùng các nhà nghiên cứu từ Đại học Verona (Ý) và Đại học Beirut (Lebanon) đã tìm hiểu mức độ chính xác của các ngưỡng BMI 25 và 30 kg/m² trong việc xác định thừa cân và béo phì ở vận động viên nam, đồng thời đề xuất các ngưỡng mới nếu cần thiết.
Nghiên cứu cắt ngang này bao gồm 622 nam giới (độ tuổi trung bình 25.7, BMI ≥ 20 kg/m²) được giới thiệu đến Khoa Khoa học Thần kinh, Y sinh và Vận động của Đại học Verona (Ý). Các đối tượng tham gia các môn thể thao như bóng đá, bóng bầu dục, bóng rổ, bóng chuyền, cross-fit, karate và một số môn khác ở cấp độ thi đấu.
Các đối tượng được phân loại theo hệ thống BMI hiện tại và theo tỷ lệ phần trăm mỡ cơ thể (BF%).
Theo hệ thống BMI hiện tại, hơn một phần tư số đối tượng được xếp vào nhóm thừa cân hoặc béo phì. Cụ thể:
- 451 người (72.5%) có cân nặng bình thường (BMI 18.5–24.99 kg/m²)
- 148 người (23.8%) thừa cân (BMI 25–29.9 kg/m²)
- 23 người (3.7%) béo phì (BMI ≥ 30 kg/m²)
Tỷ lệ mỡ cơ thể toàn phần (BF%) được đo bằng phương pháp hấp thụ tia X kép (DXA) – một công cụ có độ chính xác cao để đánh giá thành phần cơ thể – dựa trên các ngưỡng cụ thể theo độ tuổi và giới tính. BF% từ 21% trở lên được xem là thừa cân và từ 26% trở lên là béo phì.
Khi áp dụng tiêu chuẩn này, chỉ dưới 4% đối tượng được xếp vào nhóm thừa cân hoặc béo phì. Cụ thể:
- 598 người (96.1%) có cân nặng bình thường
- 19 người (3.1%) thừa cân
- 5 người (0.8%) béo phì
Giáo sư El Ghoch, trưởng nhóm nghiên cứu, nhận định: “Điều này cho thấy các ngưỡng BMI hiện tại rõ ràng không chính xác trong việc xác định tình trạng cân nặng ở vận động viên, vì nhiều người trong số họ bị xếp nhầm vào nhóm thừa cân hoặc béo phì, trong khi thực tế rất ít người có tỷ lệ mỡ cơ thể thuộc nhóm này.”
Nhóm nghiên cứu đã sử dụng mô hình thống kê để xác định các ngưỡng BMI chính xác hơn cho vận động viên nam trẻ tuổi. Các ngưỡng mới này, tính đến tỷ lệ mỡ thấp hơn ở vận động viên, là 28.2 kg/m² cho thừa cân và 33.7 kg/m² cho béo phì.
Giáo sư Chiara Milanese, đồng tác giả từ Đại học Verona, giải thích: “Mặc dù phương pháp DXA đo thành phần cơ thể chính xác, nhưng nó không phải lúc nào cũng có sẵn trong môi trường thể thao. Trong khi đó, cân nặng và chiều cao – hai yếu tố cần để tính BMI – rất dễ đo lường. Với các ngưỡng BMI mới mà chúng tôi đề xuất, BMI có thể trở thành công cụ hữu ích tại các câu lạc bộ thể thao, cả trong tập luyện và thi đấu.”
“Đánh giá trực tiếp thành phần cơ thể vẫn là tiêu chuẩn vàng, nhưng nếu không có điều kiện, chúng tôi khuyến nghị các tổ chức thể thao áp dụng hệ thống phân loại BMI mới này.”
Các tác giả cũng cho biết cần thêm nhiều nghiên cứu khác, bao gồm xác định ngưỡng mới cho vận động viên nữ và có thể là các ngưỡng riêng cho từng môn thể thao cụ thể, đặc biệt là những môn chưa được đưa vào nghiên cứu lần này.
