University of Copenhagen – 19/8/2025
Sốt rét, do Plasmodium falciparum gây ra, vẫn là một mối đe dọa y tế toàn cầu nghiêm trọng, cướp đi khoảng 600.000 sinh mạng mỗi năm, chủ yếu là trẻ em tại khu vực cận Sahara châu Phi. Miễn dịch chống lại sốt rét nặng thường được hình thành sau nhiều lần nhiễm, chủ yếu thông qua các kháng thể có khả năng ức chế protein bám dính PfEMP1 – một họ protein có tính đa dạng cao – không cho chúng gắn kết với thụ thể protein C nội mô (EPCR) trên thành mạch máu người.
Trong một nghiên cứu hợp tác, các nhà khoa học thuộc Viện Nghiên cứu Y học Quốc gia Tanzania và Đại học Copenhagen đã xác định được những người hiến huyết tương có miễn dịch, với khả năng ngăn chặn nhiều biến thể khác nhau của PfEMP1 liên kết với EPCR.
Với sự hỗ trợ từ công ty công nghệ sinh học Rapid Novor (Canada), nền tảng phát hiện kháng thể REpAb® đã được sử dụng để giải mã trình tự acid amin của một kháng thể đơn dòng có hoạt tính ức chế mạnh và phổ rộng đối với nhiều biến thể PfEMP1. Đây là lần đầu tiên, kỹ thuật khối phổ được áp dụng để nhận diện một kháng thể huyết tương có chức năng, được hình thành tự nhiên sau nhiễm ký sinh trùng.
Phân tích cấu trúc protein, phối hợp cùng các nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Scripps (California, Hoa Kỳ), cho thấy kháng thể trung hòa phổ rộng này gắn vào các vị trí bảo tồn trên nhiều biến thể PfEMP1, từ đó ngăn chặn sự bám dính của ký sinh trùng.
“Bằng cách giải trình tự một kháng thể thu nhận tự nhiên trong máu và xác định cơ chế gắn kết của nó, chúng tôi đã có thêm những hiểu biết giá trị về đáp ứng kháng thể bảo vệ chống lại sốt rét.”
– Tiến sĩ Louise Turner, Nhà khoa học cao cấp, Trung tâm Y học Dịch chuyển và Ký sinh trùng học, Đại học Copenhagen.
Giáo sư Thomas Lavstsen, Trung tâm Y học Dịch chuyển và Ký sinh trùng học, Đại học Copenhagen, nhấn mạnh:
“Chúng ta hiện có thể nhận diện trực tiếp các kháng thể ức chế có ý nghĩa chức năng từ những cá thể phơi nhiễm tự nhiên. Đây là một cách tiếp cận đầy tiềm năng để nghiên cứu đáp ứng kháng thể thu nhận tự nhiên và mở ra hướng phát triển ứng viên cho vắc-xin phòng sốt rét.”
Nguồn: University of Copenhagen
